Kayıp kitabı bulana 1000 Cumhuriyet altını verilecek

Avrasya Yazarlar Birliği, Türk dilinin ilk gramer kitabı olan Kaşgarlı Mahmut'un kayıp eseri ''Kitabu Cevahirü'n Nahv Fi Lugati't Türk''ü bulana 1000 Cumhuriyet altını ödül verecek.

Avrasya Yazarlar Birliği Genel Başkanı Yakup Deliömeroğlu, yaptığı açıklamada, 2008 yılını, doğumunun 1000. yılı olduğu için ''Kaşgarlı Mahmut Yılı'' olarak ilan ettiklerini bildirdi.

Büyük dil bilgini Kaşgarlı Mahmut'un ''Kitabu Cevahirü'n Nahv Fi Lugati't Türk'' isimli eserinin Türk dilinin ilk gramer kitabı olduğunu belirten Deliömeroğlu, ''Gramer kitabının varlığı biliniyor, ama henüz gören yok'' dedi.

Kaşgarlı Mahmut'un doğumunun 1000. yılında bu büyük eserin bulunması için çalışma başlattıklarını ifade eden Deliömeroğlu, bu kitabı bulana 1000 cumhuriyet altını ödül vereceklerini kaydetti.

Bu kitabın, Türkiye için olduğu kadar dünya diller tarihi için de çok önemli bir eser olduğunu vurgulayan Deliömeroğlu, ''Ümit ediyoruz ki Divanü Lügati't Türk gibi gramer kitabı da bir gün günışığına çıksın, kültür hayatımıza katkı yapsın'' dedi.

Kitabın bulunması için de bazı eski eser araştırmacılarının çalışmalarının bulunduğunu belirten Deliömeroğlu, bu ödülün de teşvik edici olacağını söyledi.

İnsanlık kültürü için değeri

''Türkçe'nin bu gramer kitabı yazıldığında, bugün yaşayan büyük diller olarak düşünülen İngilizce, Fransızca, Almanca ve Rusça gibi dillerin gramer çalışmaları yok'' diyen Deliömeroğlu, eserin, dünya dil tarihi ve insanlık kültürü için de büyük değer taşıdığını anlattı.

Deliömeroğlu, Türkçe'nin grameri ile ilgili Türkiye'de ve diğer Türkçe konuşulan ülkelerdeki Türkologların anlaşamadıkları bazı konular bulunduğunu ifade ederek, eserin bulunması halinde bu tartışmalara zemin oluşturacağını, Türkçe'nin bugünkü gramer problemlerinin çözümüne çok büyük katkı sağlayacağını ifade etti.

Divanü Lügati't Türk'ün Bulunuş Öykusü

Kaşgarlı Mahmut'un ''Divanü Lügati't Türk'' eserinin ilk Türkçe sözlük olduğunu ifade eden Deliömeroğlu, ''Bu sözlük hazırlanırken İngilizce, Fransızca, Almanca ve Rusça gibi dünya dillerinin sözlükleri yoktu. Türkçe'nin 1000 yıl öncesinden gelen büyük bir sözlüğü var'' dedi.

Divanü Lügati't Türk'ün 1900'lü yılların başında bulunduğunu belirten Deliömeroğlu, eserin bulunuşunu şöyle anlattı:

''Divanü Lügati't Türk'ün varlığı biliniyordu ama kitabı kimse görmemişti. Eser, İstanbul'da bulundu. Eser, dönemin maliye nazırlarından birinin kütüphanesinde bulunuyormuş. Bakan, çocuklarına 'Bu çok kıymetli bir kitap. Bir gün sıkışırsanız 30 altından aşağı satmayın' diye tembih etmiş. Aile ekonomik sıkıntıya düşmüş ve eser, bakanın torunu tarafından bir sahafa 30 altın karşılığında satılmış. Bir kitap kurdu olan Ali Emiri Efendi, Kaşgarlı Mahmut tarafından 1072-1074 yıllarında Bağdat'ta Abbasi Halifesine sunulmak üzere yazılan bu muhteşem eseri sahaftan 33 altına satın almış ve 'Bu kitap 33 altın değil, dünyalara değer' demiş. Dönemin aydınları kitabın bulunduğundan haberdar olunca, Ali Emiri Efendi'ye kitabı görmek için gelmişler ama Ali Emiri Efendi kitabı hem kıskandığı hem de kaybolmasından korktuğu için kimselere göstermemiş. Göstermeyince de kitaba ilgi daha da artmış.

Dönemin Sadrazamı Talat Paşa kitapla ilgilenmiş. Bir yemekte Ali Emiri Efendi ile Talat Paşa buluşmuş. Ali Emiri Efendi kitabı Talat Paşa'ya yayınlanması için teslim etmiş. Ali Emiri Efendi, Talat Paşa'nın teklif ettiği 300 altını kendi istememiş ve Divanü Lügati't Türk sadakası olarak İstanbul'daki ihtiyaç sahiplerine dağıtılmasını istemiş.''

İkiz Kardeşin Diğeri Aranıyor

Divanü Lügati't Türk'ün orijinalinin, İstanbul'da Millet Kütüphanesi'nde bulunduğunu belirten Deliömeroğlu, bu kütüphanenin Ali Emiri Efendi'nin bağışladığı eserlerden oluştuğunu anlattı.

''Eminim ilk gramer kitabına sahip olan kişi de kıymetini bilerek özenle saklıyordur'' diyen Deliömeroğlu, şöyle konuştu:

''Ali Emiri Efendi, Millet Kütüphanesi'ni dolduracak kadar kitapseverdi. Onun adı Kaşgarlı Mahmut ile birlikte anılıyor ve tarihimizde çok özel bir yeri var. Gerçekten Kitabu Cevahirü'n Nahv Fi Lugati't Türk'ü bulan kişinin ismi de Ali Emiri Efendi'nin ismi gibi ölümsüzleşecek ve kültür hayatımızda çok özel bir yere sahip olacak. Bu yalnızca 1000 altından daha önemli. Herhalde, Türk tarihinin, Türk dilinin ilk gramer kitabını gün ışığına çıkaran insan olmak çok büyük bir mutluluk olur.''

Bu esere sahip olan kişiye çağrıda bulunan Deliömeroğlu, ''İsminizin ölümsüzleşmesini istiyorsanız Türk dilinin ilk gramer kitabını getirin'' dedi.

Eseri bulana kadar aramaya devam edeceklerini belirten Deliömeroğlu, ''Divanü Lügati't Türk de kayıptı, ikiz kardeşlerden birisi bulundu. İkinci ikiz de bir yerlerde gizleniyor ve umarım o da gün ışığına çıkacak ve çıkınca da çok büyük olay olacak'' diye konuştu.